Грамницы. Сценарий обряда.

Действующие лица:
Дзед.
Бабка.
Унук 1,2,3.
Тата.
Маци.

Вясковая хата. Каля пячы сядзьць Дзед, Мама трымае у руках грамничную свечку, Тата глядзиць у вакно. Бабка и унуки спяць на пячы.

Дзед. Што там?
Тата. Надвор’е як надвор’е, што я павинен убачыць?
Дзед.Снег не растау?
Тата. Не.
Дзед. Мяцелицы няма?
Тата. Не.
Дзед. Ну то и добра, кали снег не растау и крэпки мароз то значыць будзе пагоднае и сухое лета, а кали мяцелица на грамницы то чакай бяды- доугая вясна и надахоп корму для жывёлы.
Маци. Пара у царкву исци.

Маци и Тата идуць да дзвярэй.

Дзед. Памятайце, назад свечку трэба сарацца несци запаленай, хто данясе той пражыве год добра и яго родныя нябудуць знаць няшчасця.
Маци и Тата выходзяць за хаты.
Дзед. Бабка, унучки прасыпайтеся. Многа спаць- дабра не знаць, уставайце.
Бабка. Што расрычауся, бубниць як бубен.
Дзед. Свята вяликае сёння, грамницы.
Бабка. А я без цябе не знаю .
Дзед. А я не цябе а унукау бужу. Дзеци уставайце.
Унук1. Што дзедка?
Дзед. Хадзице сюды.

Унуки падыходзяць да дзеда.

Унук2. Дзедка, ты казау сёння грамницы, гэта значыць грымець будзе?
Дзед. Будзее ци не не ведаю, але менавита на грамницы можна пачуць першы гром.
Унук3. А раскажы яшчэ што небузь цикавае аб гэтым свяце?
Дзед. Грамніцы — старажытнае свята нашых продкаў у гонар агню, які, як дзіця Сонца, меў шмат абліччаў. Тая самая калядная зорка і грамнічная свечка, масленічнае або купальскае вогнішча — гэта святло надзеі, спадзяванняў, перасцярогі, знак светласці самой душы і яе памкненняў; нарэшце, гэта радасць самога жыцця.

Бабка падходзьць да их.

Унук2. А нашто мы вяликую свечку учора рабили? Тата казау что яна грамничная. Гэта для сеняшняга дня?
Дзед. Так. Гэта асабливая свечка, яна будзе аберагаць нашу хатку, жывёлу и нас самих.
Унук3. Як?
Дзед. Як прыдуць бацьки то я вам усе пакажу и раскажу.
Бабка. А хацьце паглядзець як зима и вясна сустрэлася?
Унуки (хорам)хацим?
Бабка. Тады слухаце, вам трэба аббяжаць хату по кругу и на парозе убачыце.

Дзець вяляцели з дзвярэй и пабегли. Праз хвилину вянулися.

Унук1. Аббяжали хатку, няма ни зимы не вясны.
Бабка. Як няма, зиму вы точна бачыли, гляньце сабе на ноги.
Унук3. Холадна у ноги, па снегу як ни як бегли.
Бабка. Гляньце лепей, ноги ад марозу пачырванели значыць зима падаравала вам чырвоныя боты.
Унук2. Так бегли што аж жарка стала.
Бабка. Гэта вясна вам цяпло падаравала.
Унук1,2,3 выходзяць з хаты, бачаць як вясковыя дзець водзяць карагод.
Водзячыя. "А ў нас сёння Стрэчанне, Стрэчанне,
Зіма з летам стрэлася, стрэлася.
Лета зіму піхнула, піхнула
I ножачку звіхнула, звіхнула.
Унук1,2,3 далучаюцца да карагоду.

Зіма пайшла плачучы, плачучы,
Лета пайшло скачучы, скачучы".

У хату заходзяць Тата и Маци с запаленай свечкай.

Тата. Данесли грамничае святло, не пагасла свечка.

Спачатку бацька абпальвае крыжападобна валасы на сваёй галаве, потым — на галаве жонкі і ўсіх астатніх членаў сям'і па ўзросце. Па чарзе, пачынаючы ад старэйшых, да яго падыходзілі ўсе члены сям'і і судакраналіся з полымем, тым самым быццам бы далучаючыся да жыццядайнага нябеснага агню, які знішчае ў чалавеку ўсю брыдоту. Бацька ў суправаджэнні дзяцей абыходзіў усе куты хаты, зноў крыжападобна выпальваючы нячыстую сілу. Знакам такога "выпальвання" заставаліся чорныя крыжы на бэльках або дзвярах.